Is poker een kansspel of behendigheid?

Is poker een kansspel en wordt het nut van oefening en strategie overdreven? Of is poker wel degelijk een behendigheidsspel en helpt oefening dus om er steeds beter in te worden? Die vraag komt natuurlijk vaak voorbij. Tijd dus om er even aandacht aan te besteden.

Volgens de wet is poker een kansspel

De vraag of poker een kansspel is, is voor de instanties vooral van belang om te weten of de wet op de kansspelen van toepassing is. Mag je bijvoorbeeld zomaar een pokertoernooi organiseren? De vraag of poker een kansspel is, heeft de wetgever nogal bezig gehouden. Al in 1998 stelde de Hoge Raad dat poker een kansspel is. In 2014 werd echter in een rechtszaak tegen organisatoren van een pokertoernooi door de rechter bepaald dat het wel degelijk een behendigheidsspel is. Die uitspraak is later vervolgens weer teruggedraaid door het gerechtshof. Puur juridisch hebben we het dus nog steeds over een kansspel. Maar alleen al het jarenlange juridische debat geeft aan dat het allemaal nogal ingewikkeld ligt.

Wat maakt poker een kansspel of een behendigheidsspel?

Of beter, wat is in het algemeen het verschil tussen een online kansspel en een behendigheidsspel? Wat is de definitie? Laten we eens kijken wat de Kansspelautoriteit (KSA) in Nederland daarover zegt:

In artikel 1 van de Wet op de kansspelen staat dat er sprake is van een kansspel indien er gelegenheid wordt gegeven om mee te dingen naar (kans te maken op) prijzen en/of premies indien de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen. (website Kansspelautoriteit)

Op diezelfde website geeft de KSA uitleg over wat men als behendigheidsspel ziet:

De tegenhanger van een kansspel is een behendigheidsspel. Het betreft hier een spel waarbij winst of verlies voornamelijk afhankelijk is van de behendigheid van de speler. Dit sluit niet uit dat er bij een behendigheidsspel een kanselement aanwezig kán zijn. (website KSA)

Op dezelfde site geeft men voorbeelden van behendigheidsspelen, zoals bridge, schaken of een kennisquiz. Het bevestigt alleen maar hoe dun de scheidslijn kan zijn. Hoeveel geluk hebben mensen bij een quiz soms nodig, als de vragen variëren van doodeenvoudig tot heel moeilijk? En bij bridge zijn hele verhandelingen geschreven over de kansberekeningen om de beste spelstrategie te kiezen.

Wat zegt de wetenschap? Is poker een kansspel of niet?

Tijd om het dus eens objectief te bepalen. En daarvoor kunnen we te rade bij een autoriteit op dit gebied. Wiskundigen en statistici zijn natuurlijk dol op kansspelen en discussies over kansspelen. Oud-hoogleraar Kansrekening en Statistiek Ben van der Genugten nam bijna 10 jaar geleden afscheid van de Universiteit van Tilburg en stelde in zijn afscheidsrede dat de Hoge Raad fout zat met de uitspraak dat poker een kansspel was. Het persbericht destijds was duidelijk:

Met behulp van speltheoretisch onderzoek zochten de wetenschappers uit hoe die grens te trekken is. In de resulterende formule betrokken zij de verhouding tussen het toevalseffect en het leereffect van een spel, wat leidt tot een bepaalde behendigheidsscore. Volgens deze formule zijn roulette en Golden Ten inderdaad kansspelen die grotendeels berusten op toeval. Maar poker is volgens de formule een behendigheidsspel, net als bijvoorbeeld schaken en bridge. De Hoge Raad heeft in 1998 dus een inconsistente uitspraak gedaan, die zij volgens Van der Genugten zou moeten herzien.

Van der Genugten baseert zich dus op wetenschappelijk onderzoek om Poker te vergelijken met schaken en bridgen. Twee sporten die op de KSA site nadrukkelijk als behendigheidsspelen worden genoemd.

Waarom is poker een behendigheidsspel?

Je kunt je behendigheid aanwenden om een goede inschatting te maken van je kansen. Poker wordt gepeeld met één deck kaarten. Door rekening te houden met de aanwezig kaarten, de kansen op verschillende combinaties en de eigen kaarten, kun je een inschatting maken van de mogelijkheden. Of zoals ex-professional Rolf Slotboom in 2008 in Quest uitlegde:

‘Ik ben zo goed getraind, dat ik bijna alle kansen bij verschillende combinaties van kaarten meteen weet. Zoals dat eigenlijk voor alle profs geldt’

En niet alleen de kansrekening met kaarten en combinaties is relevant, ook het inschatten van het gedrag van je mede-pokeraars is belangrijk. Kun je de andere spelers doorzien en – even belangrijk – kun je voorkomen dat ze jou gaan doorzien. Daarvan gaf de eerder genoemde professor van der Genugten een mooi voorbeeld in hetzelfde artikel:

‘Soms moet je toch raisen met een hele lage kaart. Want als je steeds hetzelfde speelt, kan je tegenstander precies berekenen wat je gaat doen.’

Goed pokeren vraagt dus wel degelijk behendigheid, wat de wet verder ook zegt

Poker draait dus om jouw vaardigheid om de kansen van je eigen kaarten te bepalen en tegelijkertijd het gedrag van je tegenspelers goed in te schatten. Een combinatie dus van spelkennis, kansberekening, psychologie en gedragswetenschap. En het spel vraagt dan ook zeker meer vaardigheden dan bijvoorbeeld roulette, waarbij we daadwerkelijk geen enkele invloed hebben op de uitslag van een spelronde.

Dus zelfs al is poker volgens de wet een kansspel, door je erin te verdiepen kunnen je resultaten duidelijk beter worden. Van der Genugten vatte het destijds krachtig samen:

‘We hebben gekeken naar wat een beginner verdient of verliest, en wat een ervaren speler verdient of verliest. Dat loopt nogal uiteen. Het verschil? Dát is behendigheid.’